Tijdens de commissievergadering Openbare Ruimte van 16 oktober 2025 sprak onze fractie haar zorg uit over het feit dat een grote investering, aangeduid als het majeure project, achter gesloten deuren werd behandeld. Fractievoorzitter Ralph Jacobs diende een punt van orde in om het onderwerp van de besloten agenda te halen:
“We bespreken nu een majeure investering met een grote impact op onze schuldenpositie achter gesloten deuren, terwijl commissies daar niet voor bedoeld zijn. Openbare beraadslaging hoort het uitgangspunt te zijn.”
Ontwikkeling van de schuldquote
Uit de collegebrief van 7 oktober 2025 blijkt dat de gemeentelijke schuldquote – de verhouding tussen schulden en jaarlijkse inkomsten – de komende jaren sterk stijgt:
De schuldquote van de gemeente De Bilt bedraagt nu ongeveer 58 % – een gezonde verhouding tussen inkomsten en schulden. In de huidige plannen stijgt dat richting 120 %, een verdubbeling. Dat betekent dat De Bilt straks meer dan, 130 miljoen euro, één jaarbegroting aan leningen heeft uitstaan. Bij zo’n hoge schuld raakt de gemeente financieel op slot: elke euro aan rente en aflossing gaat ten koste van investeringen in veiligheid, leefbaarheid en duurzaamheid. De ruimte om te bouwen, te verduurzamen of te investeren in onze dorpen verdwijnt. Uiteindelijk betalen onze inwoners de rekening, via hogere lasten en minder voorzieningen. De VVD De Bilt vindt dat we nu de keuze moeten maken voor openheid en financiële discipline, zodat De Bilt niet vastloopt in besluiten die achter gesloten deuren zijn genomen.
Scenario | Schuldquote 2029 | Toelichting |
Huidige situatie | 92 % | nulvariant |
Nieuwbouw gemeentehuis | 101 % | inclusief investering gemeentehuis |
Met extra investeringen (Kadernota 2026) | 117,8 % | o.a. brandweerpost, gemeentewerf, rotondes, Spoorzone, verkeersplan Bilthoven-Noord en majeur project |
De stijging van 101 % → 117,8 % is 16,8 procentpunt.
Bij een inkomstenbasis van ca. € 130 miljoen betekent dat een extra schuld van ongeveer € 22 miljoen.
Wanneer de genoemde kleinere projecten samen naar schatting rond € 5–10 miljoen bedragen, blijft er € 12–17 miljoen over voor één grote investering.
Het rookgordijn van “bijkomende investeringen”
In zowel de collegebrief als de toelichting van de wethouder wordt het majeure project verpakt tussen een reeks kleinere posten – brandweerpost, gemeentewerf, rotondes, Spoorzone, verkeersplan Bilthoven-Noord – waardoor het lijkt alsof het gaat om een optelsom van reguliere projecten, waarbij notabene een groot gedeelte extern wordt gefinancieerd door bijvoorbeeld de provincie.
Volgens VVD De Bilt is dat een rookgordijn dat de werkelijke omvang en financiële impact te verhult. De fractie vindt dat een investering van deze schaal niet mag worden weggestopt in een bundelpost, maar duidelijk, afzonderlijk en openbaar aan de raad moet worden voorgelegd.
Waarom de VVD De Bilt bezwaar maakt
Naast ons bezwaar tegen de geheime investering van 12 - 17 miljoen, vinden wij dat deze investering publiekelijk meegewogen moet worden bij de beslissing voor een nieuw gemeentehuis. Want er is nog nooit een gemeentehuis gebouwd binnen het oorspronkelijke budget – dat weten alle gemeenten in Nederland. De ervaring leert dat kosten tijdens de uitvoering fors zullen stijgen. Als dat ook in De Bilt gebeurt, kan een project van vijftien miljoen zomaar richting de vijftig miljoen euro gaan. Samen met de geheime investering zou de schuldquote dan niet naar 120 %, maar richting 160 % gaan – ver boven onze eigen norm van 100% en boven de grens van wat financieel gezond is. Op dat punt dreigt zelfs een artikel 12-situatie, waarbij de gemeente onder curatele van het Rijk komt te staan. Daarmee verliezen we onze financiële zelfstandigheid en de vrijheid om zelf keuzes te maken voor onze inwoners. Het is onbegrijpelijk hoe je in slechts vier jaar een financieel stabiele gemeente kunt slopen met ondoordachte miljoenenbesluiten. Wij zeggen: dit kan en mag niet gebeuren – niet in stilte, niet achter gesloten deuren, en zeker niet zonder eerlijk debat over de risico’s.
“Inwoners hebben recht op openheid over beslissingen die hun belastinggeld raken. Transparantie versterkt het vertrouwen in het bestuur,” aldus Ralph Jacobs.
De fractie keurt daarom de gang van zaken af en dringt aan op openbare behandeling van majeure investeringen, zodat de raad – en daarmee de inwoners – volledig inzicht houden in de financiële keuzes die de toekomst van De Bilt bepalen.