Uit de second opinion van adviesbureau HEVO blijkt dat de plannen voor een nieuw gemeentehuis achter Jagtlust wensdenken is in plaats van een doordacht besluit. Wat het college presenteert als een “verantwoorde investering” blijkt bij nadere controle vol gaten, onjuiste aannames en grote financiële risico’s te zitten. De conclusie is dan ook vernietigend: het raadsvoorstel is niet geschikt om een financieel besluit op te baseren.
“Neem geen (financieel) besluit gebaseert op dit raadsvoorstel”
In het rapport, dat op 23 oktober 2025 is uitgebracht, schrijft HEVO letterlijk:
“De analyse van de financiële onderbouwing van het raadsvoorstel oktober 2025 leidt tot meerdere op-/aanmerkingen en vragen. De bevindingen (zijn hieronder per onderwerp genoemd en eerder uitge-breid beschreven) kunnen leiden tot grote bijstellingen van de financiële delen van het raadsvoorstel oktober 2025. Daarom is het advies om geen financieel besluit te baseren op het raadsvoorstel okto-ber 2025.”
Met andere woorden: de cijfers kloppen niet en de risico’s zijn niet inzichtelijk gemaakt. Toch vraagt het college de raad om meer dan € 15 miljoen vrij te maken — een bedrag dat volgens HEVO en de bijlagen al snel kan oplopen tot € 21 à 25 miljoen.
Foute rekenmethode, ontbrekende risico’s
HEVO wijst op meerdere fundamentele fouten in de financiële onderbouwing. Zo is er gerekend met “geldbehoefte” in plaats van kasstromen of netto contante waarde. Dat zorgt ervoor dat nieuwbouw te gunstig uit de berekeningen komt:
“Door te rekenen met geldbehoefte in plaats van met kasstromen of netto contante waarde, worden de verschillen tussen de scenario’s onjuist weergegeven.”
Verder ontbreken reserveringen voor prijsstijgingen, onderhoud en onvoorziene omstandigheden:
“Er zijn geen reserveringen opgenomen voor prijsstijgingen, risico’s en onvoorziene omstandigheden. Daarmee is het risico op budgetoverschrijding aanzienlijk.”
Ook de bouwkosten zijn onrealistisch laag ingeschat:
“De bouwkosten liggen met een bandbreedte van € 3.477 tot € 4.792 per m² bvo onder de huidige marktwaarde. De verwachting is dat de werkelijke kosten hoger zullen uitvallen.”
De conclusie is duidelijk: het plan mist elke vorm van financiële degelijkheid.
Schuldquote op ramkoers
De schuldquote van de gemeente De Bilt bedraagt nu ongeveer 58 % – een gezonde verhouding tussen inkomsten en schulden. Volgens de collegebrief van 7 oktober 2025 stijgt die bij de nieuwbouwvariant naar 101 % en met de overige (geheime) investeringen uit de Kadernota tot 117,8 %. Bij een begroting van € 140 miljoen betekent dat een schuld van ruim € 168 miljoen.
Maar met realistische bouwkosten, zoals HEVO aangeeft, stijgt die verhouding richting 130 – 140 %, en bij tegenvallers zelfs tot 160 %.
Dat is het niveau waarbij gemeenten financieel op slot raken en onder artikel 12-toezicht van het Rijk kunnen komen te staan.
Fractievoorzitter Ralph Jacobs waarschuwt:
“Bij zo’n schuld is er geen ruimte meer om te investeren in sport, wegen, groen of veiligheid. Dan betaal je rente, geen toekomst.”
Juridische onzekerheid rond Jagtlust
Daar komt bij dat de Stichting Behoud Jagtlust een lopende rechtszaak heeft tegen de beperkte aanwijzing van het landgoed als monument.
Als de rechter de stichting gelijk geeft, wordt het hele landgoed monumentaal beschermd, en vallen de nieuwbouwplannen onder veel strengere regels.
Jacobs:
“Dat betekent dat dit project juridisch op drijfzand rust. Eerst duidelijkheid van de rechter, dan pas besluiten over bouwen.”
Geen noodzaak, geen urgentie
Volgens het college is nieuwbouw dringend nodig, maar die noodzaak is niet onderbouwd. Er is al € 1,2 miljoen beschikbaar om het huidige administratiegebouw in stand te houden tot 2030. Er is dus tijd om eerst de juridische en financiële puzzel op te lossen.
“Er is geen reden om nu hals over kop tientallen miljoenen uit te geven,” zegt Jacobs.
Politieke verantwoordelijkheid
Een besluit van deze omvang hoort niet in één collegeperiode te worden doorgedrukt. Het raakt meerdere generaties inwoners en toekomstige raden.
De VVD De Bilt vindt dat het college te veel risico’s neemt met gemeenschapsgeld en te weinig transparantie biedt.
Jacobs: “De inwoners van De Bilt hebben recht op openheid over beslissingen die hun belastinggeld raken. Eerst de feiten, dan pas de besluitvorming.”
Conclusie: niet besluitrijp
De VVD De Bilt pleit ervoor om het voorstel niet-besluitrijp te verklaren en eerst een volledige herberekening met risicoanalyse te laten uitvoeren.
“Eerst duidelijkheid, dan besluiten. Dat is hoe je verantwoord met geld van inwoners omgaat.
De fractie roept het college op de lessen van de second opinion serieus te nemen en terug te keren met een nieuw, transparant en financieel verantwoord voorstel pas dan kan De Bilt bouwen op feiten, in plaats van op drijfzand.